Czy możemy się uodpornić na kolejne mutacje koronawirusa?- Przy Słowie #12
SARS-CoV-2 jest wirusem niezwykle nieprzewidywalnym. Jest to wirus, którego inteligencja adaptacji do środowiska jest bardzo wysoka. Jego sprawność powielania siebie samego po infekcji komórek zakażonego człowieka jest niesamowita. Dlatego dziś na tę jego inteligencję musimy odpowiedzieć inteligentnie – mówił prof. Andrzej Lange, lekarz specjalista w zakresie hematologii, immunologii i transplantologii klinicznej, profesor i kierownik Laboratorium Immunologii Klinicznej Instytutu Immunologii i Terapii Doświadczalnej PAN. W kolejnym odcinku cyklu „Przy słowie” profesor Lange opowiadał o koniecznych dziś badaniach odporności przeciwko COVID-19.
Konieczne polskie badania odporności przeciwko COVID-19?
Zdaniem profesora Andrzeja Langego nie możemy dziś mówić o końcu pandemii. Jednak powrotowi do „normalności” towarzyszyć muszą badania odporności przeciwko COVID-19, badania, które „pozwolą nam spokojnie patrzeć w przyszłość”. Zdaniem Langego powinny to być badania zrealizowane w Polsce, w których analizie podda się odporność Polek i Polaków.
Moje laboratorium jest bardzo zaangażowane w badanie odporności przeciwko COVID-19,, ponieważ to daje nam pewien spokój, że nie zaskoczy nas kolejna mutacja wirusa znienacka. Powinniśmy dziś wiedzieć, jaka jest sygnatura, jaki jest podpis odporności przeciwko temu wariantowi wirusa. To da nam wiedzę, czy nasza odporność rozpozna kolejnej edycji wirusa – uzasadniał Lange.
O środki na takie badania stara się dziś zespół Laboratorium Immunologii Klinicznej Instytutu Immunologii i Terapii Doświadczalnej PAN, którym kieruje prof. A. Lange. Zespół nie zgadza się z odpowiedzią z Narodowego Centrum Badań, który badaniami nie był zainteresowany. Uzasadnieniem NCB miał być fakt, że takie badania robione są za granicą.
Jak argumentuje prof. Lange: Taka argumentacja jest bardzo złudna, dlatego że ta podatność na wirusa, która jest, ona jest następstwem naszej ewolucji. Chodzi tu o zróżnicowanie genetyczne na bodziec prozapalny. Te sygnatury wirusa są rozpoznawalne różnie w różnych populacjach, co jest związane m.in. z usytuowaniem czy odżywieniem. Jeżeli my teraz to zrozumiemy, spokojnie możemy patrzeć w przyszłość. My Polacy, musimy wiedzieć wszystko o wirusie. Dlatego zaprojektowaliśmy badania nadzoru immunologicznego odporności przeciwko COVID-19.
Wirus SARS-CoV-2 inny niż wszystkie inne wirusy?
SARS-CoV-2 jest wirusem niezwykle nieprzewidywalnym. Jest to wirus, którego inteligencja adaptacji do środowiska jest bardzo wysoka. Jego sprawność powielania siebie samego po infekcji komórek zakażonego człowieka jest niesamowita. Dlatego dziś na tę jego inteligencję musimy odpowiedzieć inteligentnie – komentował Lange. – Przy tym wszystkim jest to wirus, który nie atakuje na „łapu capu”, tylko, jak dostanie się do organizmu, to pierwsze, co robi, to rozbraja mechanizmy oporności naturalnej. Robi sobie wolną przestrzeń, wolne pole, potem się namnaża, a następnie rozpoczyna się cały ciąg zdarzeń, które prowadzą do nieprzewidywalnego, uogólnionego zapalenia.
Jak mówił ekspert:
Jeden z pierwszych produktów, które zakodowane są w tym wirusie, to produkt, który hamuje naturalną odporność przeciwwirusową. A potem, jak już ta odporność jest osłabiona, to powodując stan zapalny, sprawia, że przeciwciała, które mają go niszczyć, są krótko żyjące, kiepsko dobrane, o małym powinowactwie, nie są tak pazerne na tego wirusa, jak powinny być.
Początkowo wirus atakował głównie ludzi starszych, z ograniczonym zakresem odporności.
Ale jak się wirus zadomowił w społeczeństwie, to zaczął atakować ludzi młodszych. W jaki sposób? No w taki, że sprawność jego, dotycząca rozbrajania odporności u człowieka, była coraz większa.
Jak twierdzi zespół prof. Langego:
Pandemia COVID-19 wraca falami związanymi z kolejnymi mutacjami wirusa. Kolejne mutacje brytyjski, brazylijski czy południowo-afrykański i indyjski charakteryzują się wyższym potencjałem transmisyjnym i większym zagrożeniem dla zdrowia i życia. Niezależnie od tego zakażenia nowymi wariantami dotyczą, częściej niż dotychczas, ludzi młodych, nieoszczędzane są kobiety w ciąży z przebiegiem z ryzykiem życia. Istotną niewiadomą jest to jak długo utrzymuje się skuteczna odporność po chorobie i jak długo po szczepieniu i czy nowe warianty charakteryzują się większą skutecznością prześlizgnięcia się przez barierę poszczepiennej odporności.
Dlatego dziś, zdaniem profesora, kluczowe są szerokie badania odporności. One pozwolą nam odpowiedzieć na wiele pytań, na które nie mamy dziś odpowiedzi. To wiedza m.in. odnośnie tego, jak długo po szczepieniu mamy odporność na wirusa. To pozwoli nam także „oswoić kolejne mutacje wirusa”.
Czy odporność populacyjna jest w ogóle możliwa?
Lange jednoznacznie stwierdził, że odporność masowa jest nam dziś po prostu niezbędna. Dlatego musimy się szczepić przeciwko COVID-19. Bo tylko szczepienia są dziś drogą do uzyskania odporności populacyjnej.
Bez odporności populacyjnej będziemy zupełnie bezradni. Tylko odporność populacyjna, tak samo, jak bezpieczeństwo, nie jest dana raz na zawsze. Bo zmienność tego wirusa jest również duża. Jeżeli powiedzielibyśmy, że pierwszą cechą jest rozbrajanie odporności atakowanego organizmu, sprawność powielania w tym organizmie, wywoływanie stanu zapalnego, który się rozsiewa w całym organizmie, to drugą cechą jest zmienność. Ta zmienność jest naturalna, to jest ewolucja, tylko ewolucja bardzo szybko idąca, czyli ten przetrwa, który jest najlepiej zaadaptowany do środowiska.
Więcej o pracy i publikacjach zespołu Laboratorium Immunologii Klinicznej z ostatniego roku przeczytasz tu:
- Jaskuła E, Lange A. Ability of the immune system to fight viruses highlighted by cytometry and T-cell receptor clonotype assessment: lessons taken before the coronavirus disease 2019 pandemic outbreak. Pol Arch Intern Med. 2020 Aug 27;130(7-8):662-667. doi: 10.20452/pamw.15388. Epub 2020 May 25. PMID: 32449333.
- Jaskuła E, Lange J, Sędzimirska M, Suchnicki K, Mordak-Domagała M, Pakos H, Lange A. CD14 + HLADR – blood values in patients after alloHSCT are highly predictive of survival and infectious complications. Transpl Immunol. 2021 Apr;65:101370. doi: 10.1016/j.trim.2021.101370. Epub 2021 Jan 20. PMID: 33484872.
- Andrzej Lange, Agata Borowik, Jolanta Bocheńska, Joanna Rossowska and Emilia Jaskuła: Immune response to COVID-19 mRNA vaccine – a pilot study – praca w trakcie druku w czasopiśmie Vaccines.
- Andrzej Lange, Janusz Lange, Emilia Jaskuła: Cytokine overproduction and immune system dysregulation in alloHSCT and COVID-19 patients praca w trakcie druku w czasopiśmie Frontiers in Immunology
- Andrzej Lange: Odporność, którą mamy i którą wzbudzimy w opanowywaniu CoViD-19. Monitor Rynkowy 2020, https://monitorrynkowy.pl/odpornosc-ktora-mamy-i-ktora-wzbudzimy-w-opanowywaniu-covid-19/
