Jak się ma dostęp do kultury w mniejszych miejscowościach? - debata

Zaniedbanie w obszarze kultury po 89’ doprowadziło do tego, że jako Polska nie mamy spójnego systemu finansowania kultury. Siłą rzeczy te mniejsze miejscowości zostały wykluczone. Ja mam na to prostą receptę: obok kościoła i remizy strażackiej, w każdej miejscowości, w każdej wsi, powinien być dom kultury, nowoczesna biblioteka – mówił w sobotę Krzysztof Mieszkowski, poseł na Sejm RP. O tym, jak się ma kultura w mniejszych ośrodkach gminnych i powiatowych, a przede wszystkim, czy mieszkanki i mieszkańcy mają do niej dostęp, rozmawiali: poseł Krzysztof Mieszkowski, wicestarosta Sebastian Burdzy oraz radny Sejmiku Województwa Dolnośląskiego, Ryszard Lech. Debata „Dostęp do kultury w ośrodkach gminnych i powiatowych” w Centrum Kultury Alternatywnej w Środzie Śląskiej rozpoczęła cykl wyjazdowych debat Stowarzyszenia Nowa Nadzieja.

Jeden czołg, który zamierza kupić rząd PiS kosztuje 96 mln złotych. Nie wiem, ile przeznacza się na kulturę w Środzie Śląskiej, ale na pewno jest to zdecydowanie mniej niż jeden czołg. Od tego, jak uczestniczymy dziś w kulturze, czy jesteśmy i, w jaki sposób, jesteśmy w niej zanurzeni, na ile mamy świadomość jej istotności, od tego zależy nasza wewnętrzna wolność. Również wolności demokratyczne – mówił poseł Mieszkowski.

Zdaniem starosty Burdzego: Kultura to są ludzie, którzy ją tworzą. Nasz rola, jako samorządu, to stwarzać jak najlepsze warunki, by ta kultura powstała. Dwa lata temu zaryzykowaliśmy i stworzyliśmy tak dużą instytucję jak to Centrum Kultury Alternatywnej w Środzie Śląskiej. I z sukcesem ją prowadzimy. Ze starej hali sportowej powstało nowe miejsce kultury, dodatkowe, w którym odbywają się bardzo ważne wydarzenia dla mieszkańców, nie tylko Środy Śląskiej oczywiście, ale całego powiatu. I Bardzo o to dbamy, żeby ta dostępność była szczególna dla tych osób oddalonych od Środy Śląskiej.

Sebastian Burdzy mocno podkreślił, że w Polsce za mało środków finansowych wydaje się na kulturę. Pamiętam, ile wysiłku musieliśmy włożyć w to, żeby w naszym skromnym powiatowym budżecie znalazło się 0,5 mln złotych na funkcjonowanie tego obiektu. Nie da się tego porównać z czołgiem za 96 mln złotych. To w porównaniu do ośrodków, które są w miastach, są rażąco małe. Ale udaje nam się, bo mamy wspaniałych ludzi, którzy angażują się całymi sobą, żeby to funkcjonowało – komentował.

Jak zauważył radny Ryszard Lech: Od upadku komunizmu, po dziś dzień, jeśli chodzi o kulturę w małych miejscowościach, niewiele się zmieniło.

Zdaniem Lecha, najgorszą sytuację mają dziś maleńkie miejscowości oddalone od dużych ośrodków miejskich: Dużo lepszą sytuację mają ośrodki położone blisko aglomeracji, Wrocławia, te bardziej oddalone, cierpią z powodu wykluczenia komunikacyjnego i ubogiej lokalnej oferty kulturalnej, w dużej mierze ze względu na okrojony budżet. Niestety parę lat temu zlikwidowano w szkołach wiedzę o kulturze, to był przedmiot szczątkowy, ale był.

Lech jest nauczycielem, więc doskonale wypunktował, że : kontakt młodzieży z małych miejscowości z kulturą polega na tym, że od czasu do czasu wsiadają do autokaru i jadą do kina, rzadziej do teatru. To jest cały czas kontakt okazjonalny, sporadyczny i to się pogłębia, bo do tego dochodzi też brak kontaktu z lekturami, brak nawyków czytelniczych, filmowych, teatralnych.

Jest dziś taka sytuacja, że dostęp do kultury ma wymiar globalny, przecież elektronika nam to zapewnia. To, co się wydarzyło w pandemii, to okazało się, że nowe technologie spowodowały, że mogliśmy uczestniczyć w kulturze, dzięki tym narzędziom, które wcześniej wydawały się jakimś przeciwnikiem dla nas, uczestniczących w kulturze – zauważył Mieszkowski.

Nie da się w tym miejscu nie zauważyć sytuacji osób, dla których kultura w internecie nie istnieje z powodu braku dostępu do internetu lub braku odpowiedniego sprzętu. Dla tych osób stacjonarny tryb kultury jest dużo bardziej dostępną formą.

Z całą stanowczością poseł na Sejm RP stwierdził, że problemem jest brak spójnego systemu finansowania kultury w Polsce. Jak mówił parlamentarzysta, taki system istnieje m.in. we Francji, Niemczech, Hiszpanii czy Portugali.

Natomiast w Polsce mamy do czynienia z potwornym zaniedbaniem po 89. roku, kiedy okazało się, że głównym zadaniem Rzeczpospolitej były kryteria rynkowe i zysk ekonomiczny. On stał się głównym celem, punktem dojścia wielu burmistrzów, prezydentów, ministrów, naszego społeczeństwa. Państwo polskie zainwestowało w zysk ekonomiczny, to sprawiło, że mamy społeczeństwo konsumpcyjne. I nie mamy sprawnego społeczeństwa obywatelskiego. To zaniedbanie wynikające z braku spójnego systemu finansowania kultury spowodowało, że siłą rzeczy te miejscowości małe zostały wykluczone. Ja mam na to prostą receptę: obok kościoła, remizy strażackiej, w każdej miejscowości, w każdej wsi, powinien być dom kultury, nowoczesna biblioteka – przedstawił swój pomysł Mieszkowski.

Debata dotycząca stanu kultury i dostępu do niej w mniejszych ośrodkach gminnych i powiatowych w Centrum Kultury Alternatywnej w Środzie Śląskiej była pierwszą debatą wyjazdową Stowarzyszenia Nowa Nadzieja. Jej współinicjatorem był członek Nowej Nadziei, Robert Warzecha oraz powiatowe Centrum Kultury Alternatywnej.